کافه ایکس | مرجع فایلهای دانشگاهی
شاید سؤال خیلی از شما باشد که چه فرقی بین لاتک (LaTeX) و ورد (Word) وجود دارد؟ اگر نمی‌دانید که لاتک چیست؟ پس حتماً وارد این قسمت از سایت شده و مطالب مرتبطش را بخوانید!
هر دو نرم‌افزار برای تولید محتوای نوشتاری به کار می‌روند اما تفاوت‌های بسیار زیادی هم در نحوه‌ی عملکرد و در نحوه‌ی به کارگیری و هم در نوع خروجی‌هایشان با هم دارند.
۱. تفاوت‌های اولیه بین لاتک و ورد
چند تا از تفاوت‌های اولیه‌ی این دو نرم‌افزار را اینجا برایتان می‌آورم.
در پایین نمونه کدهای نوشته شده به زبان تگ‌نویسی لاتک را می‌بینید. در واقع لاتک نیز همانند زبان‌های برنامه‌نویسی نیازمند کدنویسی درست و اصولیست:
\documentclass{report}
\begin{document}
Welcome to \LaTeX\ learning course.\\
visit: \texttt{www.KaFeX.ir}
\end{document}اگر شما این کدهای لاتکی را اجرا بکنید (و اگر نحوه‌ی نصب و به کارگیری لاتک را هم به درستی یاد گرفته باشید) این خروجی به دست می‌آید:
دقت بکنید برای نصب و راه‌اندازی لاتک برای اولین بار در ایران مجموعه‌ی DVD « مای‌تِک » را برای فروش داخل سایت گذاشته‌ایم و دیگر بدون هیچ دغدغه و مشکلی می‌توانید به راحتی لاتک و تمامی اجزای مرتبطش را در داخل یک DVD با یک اتوران کاملاً اختصاصی، بومی و ایرانی همراه خود داشته باشید. توصیه می‌کنم این مجموعه را خریده تا لاتک را به راحتی نصب و استفاده کنید.
کاری که با این کدهای لاتکی انجام شد را می‌تونید در داخل نرم‌افزار Word به راحتی و به صورت دیداری و بصری انجام بدهید. کافیست که برنامه‌ی ورد اجرا شده و شروع به تایپ نمایید:
پس اولین تفاوت عمده که بین این دو نرم‌افزار وجود دارد، این است که اولی، یعنی LaTeX کاملاً کدنویسی است و دومی غالباً دیداری و بصریست!
۲. هر نرم‌افزاری را برای کاری ساخته‌اند
شاید پیش خود بگویید: خب این چه کاریه! از همون ورد استفاده می‌کنم که خیلی راحت‌تر هم هستش! اگر واقعاً این دیدگاه شما باشد، پس به اولین اشتباه محاسباتی خود رسیدید. چرا که شاعر بزرگ میگوید:
هر که را بهر کاری ساخته‌اند / میل آن را در دلش انداختند (مولوی)
دقیقا در بحث نرم‌افزاری هم وضع به همین منوال است. شما باید دقیقاً تفاوت عملکرد نرم‌افزارها را بدانید و بدانید که چه نرم‌افزاری برای چه کارهایی طراحی شده و مثلاً باید دقیقاً بدانید که نرم‌افزار Word برای چه کارهایی مناسب بوده و برای چه کارهایی اصلاً مناسب نیست! به همین ترتیب برای LaTeX هم وضع به این شکل است. قبل از ارائه‌ی لیست تفاوت‌های عمده، کمی به جمله‌ی پایین فکر کنید:
با سیستم لاتک به خاطر ماهیت کدنویسی که دارد، می‌توانی هر کاری که با Word انجام می‌دهی را با آن هم انجام دهی! اما به قیمت کدنویسی، درست نویسی و صرف زمان نسبتاً زیاد! پس یعنی کاری در ورد نیست که نتوانی با لاتک انجامش دهی! اما کارهایی در لاتک وجود دارند که قطعاً Word از پس آن بر نمی‌آید!
به این خاطر در پایین، لیستی از کارهایی که این دو نرم‌افزار در آن تخصص دارند و باعث تفاوت‌های بزرگی در آن‌ها شده است را آورده‌ام.
۳. چند قابلیت از نرم‌افزار LaTeX و Word
چون بحث هر کدام از قابلیت‌ها، تخصصی هستند، لذا در آینده این تفاوت‌ها تبدیل به لینک‌هایی در خود سایت کافه ایکس شده و با جزئیات بیشتری متوجه ماجرا خواهید شد.
ورد (Word) و بخشی از قابلیت‌های آن
- ورد یک نرم‌افزار تجاری و اداری است. رایگان نیست و در حد توانایی‌های خود، یکی از بهترین نرم‌افزارهای واژه پردازی جهان به حساب می‌آید. کل نرم‌افزار، بسته و یک پارچه است و یعنی کاربر فقط مجاز به استفاده از قابلیت‌هایی شده که خود شرکت سازنده‌ی آن یعنی مایکروسافت در داخل وردش قرار داده است.
- برای تولید یک متن ساده در ورد نیاز به هیچ تخصص یا پیش‌زمینه‌ی خاصی ندارید! همینکه برنامه‌ی ورد را نصب و اجرا کردید، می‌توانید شروع به تولید محتوای متنی ساده‌ی خودتان کنید. (اما همین تولید محتوای اصولی در ورد هم نیازمند آموزش صحیح است که وبسایت کافه ایکس احتمالاً در آینده در این باره محصولاتی را ارائه خواهد کرد.)
- نرم‌افزار ورد مناسب برای متون عادی و غالباً نوشته‌های عمومی است.
- به هیچ عنوان با نرم‌افزار ورد متون تخصصی حاوی فرمول‌های ریاضی را انجام ندهید (با اینکه قابلیت فرمول‌نویسی در ورد وجود دارد، ولی ورد اصلاً مناسب این کار نیست!)
- با ورد می‌توان به راحتی سؤالات امتحانی، فرم‌های اداری، نامه‌نگای و موارد از این دست را انجام داد.
- تولید جدول، قرار دادن شکل و محتوای دیداری در ورد بسیار راحت و سریع انجام می‌شود.
- و …
لاتک (LaTeX) و بخشی از قابلیت‌های آن
- سیستم تهیه‌ی سند لاتک، نرم‌افزاری لایه‌باز (اوپن سورس) بوده و تمامی اجزای آن برای افرادی که دانش برنامه‌نویسی و کدنویسی دارند، قابل مشاهده، تغییر و قابل به روزرسانی است. لاتک کاملاً رایگان بوده و همین موضوع احتمالاً باعث شده که کاربران بسیار زیادی روی این سیستم متمرکز شوند. با اینکه لاتک رایگان هستش اما در اکثر مواقع؛ به خاطر کدنویسی بودن محتوایش، خدمات مرتبط با آن رایگان نیست و حتی در خیلی از موارد خدماتش بسیار هزینه‌برتر هم هست.
- لاتک ذاتاً برای حروف‌چینی متون تخصصی طراحی شده است.
- متونی که حاوی فرمول‌های ریاضی هستند را قطعاً باید با لاتک تولید و مدیریت کرد. (متون رشته‌های مختلف علوم پایه: از جمله تمامی گرایشات رشته‌ی ریاضی، شیمی، فیزیک و …، رشته‌های مهندسی و حتی رشته‌های پزشکی که نیازمند تولید محتوای متنی تخصصی هستند.)
- به خاطر ماهیت کدنویسی و برنامه‌نویسی لاتک، تقریباً می‌شود هر کاری که در زمینه‌ی تولید محتوای متنی انتظار می‌رود را با آن انجام داد.
- تولید کد بدون خطا و صحیح در لاتک به مراتب زمان‌بر بوده و نیازمند دانش و تجربه‌ی کافی است. اگر برای شما زمان و سرعت دریافت خروجی بسیار مهم باشد، پس لاتک گزینه‌ی مناسبی نیست، مگر آنکه با یک متخصص لاتکیست در تماس بوده باشید. (فرم تماس با ما در سایت کافه ایکس هم جای مناسبی برای ارتباط است!)
- تقریباً اکثراً مقالات ژورنال‌های مختلف جهان از لاتک برای حروف‌چینی متون خود استفاده می‌کنند. چرا که تمرکز لاتک در تولید محتوا به شدت برای افرادی که از قالب‌های متنوع استفاده می‌کنند، یک ویژگی بسیار ضروری است.
- و …
تعداد حالت‌های مقایسه برای این دو نرم‌افزار بسیار بیشتر از این موارد ذکر شده است، ولی تا همینجا به مقایسه‌ی تفاوت‌های این دو نرم‌افزار بسنده می‌کنم؛ چرا که بحث پیرامون این موارد و موارد بیشتر، تخصصی بوده و نیازمند یک آموزش مستقلی است و ممکن است به زودی در وبسایت کافه ایکس، آموزشی انحصاری در این زمینه برای علاقمندان تولید و منتشر شود.
سلام.
متن خوبی بود اطلاعات مفیدی ازش یادگرفتم. تشکر می کنم.
همانطور که فرمودید ورد امکانات فوق العاده ای داره که کاربر اگر به صورت اصولی و حرفه ای ازش استفاده کنه خیلی عالی میشه مخصوصا ورد Word 2021. اما خیلی وقتا کاربران آشنایی کافی ندارند و با مشکل بر می خورند. بر همین تصمیم گرفتم یه وبینار ورد حرفه ای شرکت کنم تا سریعتر یاد بگیرم. تا حتی بتونم از ورد کسب درامد هم کنم.
ممنون.